هدایت رشد

یکی از مشکلات مرتبط با درمان های ارتودنسی در کودکان ونوجوانان زمان شروع درمان ارتودنسی و یک یا دو مرحله ای بودن درمان است.این مسئله بخاطر وجود فرآیند رشد در این گروه سنی است. متخصص ارتودنسی برای درمان بیمار بایستی سه مسئله مهم را ارزیابی کند.اول وضعیت فعلی بیمار دوم تغییراتی که بصورت طبیعی با رشد اتفاق می افتد و سوم تغییراتی که باوسایل درمانی قادر به انجام آن است.از آنجایی که در بزرگسالان رشد به معنای رایج وجود ندارد تصمیم گیری برای رفع مشکلات مرتبط با ناهنجاریهای این گروه آسا ن تر انجام می شود.

در کودکان دو مسئله بسیار مهم وجود دارد یکی مسایل مرتبط با رشد وتکامل دندانی  یعنی افتادن دندان های شیری و رویش دندان های دایمی است و دیگری مسایل مرتبط با رشد استخوانی و فکی است که مشکلات کوچکی یا بزرگی  فک وکوتاه یا بلند بودن فرم صورت را در بر می گیرد. در هر دو مسئله فوق پیچیدگی هایی وجود دارد که باعث شده است تا نقطه نظرات متفاوتی در بین متخصصان این رشته شکل بگیرد  که برای برخی از والدین گیج کننده  است.بطور کلی برخی از متخصصان ارتودنسی در این موارد تمایل به شروع زود هنگام درمان دارند و معتقد هستند که درمان دو مرحله ای مناسب تر است.برخی در مقابل این دیدگاه به درمان دو مرحله ای اعتقادی نداشته و با استناد به نتایج برخی از تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که نتایجی که از درمان های دو مرحله ای گرفته می شود با درمان های تک مرحله ای نیز بدست می آید. دید گاه میانه ای نیز در حال شکل گیری است به نحوی که شروع درمان را در سنینی توصیه می نماید که بتوان بلافاصله پس از درمان مرحله اول درمان مرحله دوم را شروع کرد تا بتوان بهترین نتایج ممکن را در بهترین زمان ممکن بدست آورد.

نکته قابل توجه در ارتباط با تحقیقات انجام شده  آن است که نتایج این تحقیقات در هر کدام از درمان ها به نتیجه واحدی تاکنون نرسیده است. عمده تحقیقات دارای نقاط ضعف خاص خود می باشند که همین نقاط ضعف باعث شده است تا توافق کلی در این ارتباط بوجود نیاید.مثلا در تحقیقاتی که نتایج درمان های دو مرحله ای را با درمانهای یک مرحله ای مقایسه کرده اند فاکتورهای مرتبط با اثرات روحی روانی یا تغییرات مرتبط با تغییرات بافت نرم و بهبود نیمرخ مورد توجه قرار نگرفته است.با جمع بندی این مسئله می توان چنین نتیجه گیری کرد که درمان های دو مرحله ای برای اصلاح مشکلات فکی و متعاقب آن تامین رابطه صحیح دندانی طرفدار بیشتری در بین متخصصان ارتودنسی دارد.البته عوامل دیگری مثل شدت ناهنجاری و یا خطرات مرتبط با ضربه خوردن دندانها نیز در تصمیم گیری موثر است.

درمانهای پیشگیری

درمان های پیشگیری به مجموعه ای از درمان های ارتودنسی اطلاق می شود که درآنها هدف کنترل کردن وضعیت فرد به نحوی است که نیاز به درمان بعدی را  از جنبه های طول دوره درمان،استفاده از وسایل پیچیده ، نیاز به کشیدن دندان دائمی و یا جراحی فک کاهش دهد.

انواع درمان های پشگیری كننده عبارتند از :

1. فراهم نمودن فضا برای دندانهای در حال رویشی كه دارای كمبود فضا هستند .

2. حفظ یا متقارن كردن فرم صورت با متأثر نمودن رشد فك

3.تحریک رشد فک دارای نقص رشدی یا کنترل رشد فک دارای رشد زیاده از حد

4. كاهش خطر آسیب به دندانهای جلو آمده

بطور کلی تشخیص دقیق این موارد نیازمند مشاوره با متخصص ارتودنسی است.نکته بسیار مهم آن است که اگر کودک دارای دندان شیری پوسیده ،ترمیم شده و کشیده شده است یا از نظر قرارگیری دندان ها بنظر غیر طبیعی می رسد لازم است در اسرع وقت توسط متخصص ارتودنسی مورد معاینه و مشاوره قرارگیرد.در کودکانی که هیچ مشکلاتی در این زمینه ندارند پیشنهاد انجمن ارتودنسی این است كه این معاینه نباید دیرتر از 7 سالگی انجام شود . ممكن است شروع درمان ارتودنسی ضروری نباشد اما معاینه دقیق در تعیین بهترین زمان شروع درمان كمك می نماید.در سن 7 سالگی ، اولین دندان آسیاب بزرگ در محیط دهان ظاهر می شود كه نقش مهمی در جویدن وتثبیت الگوی قرارگیری دندانها دارد .در این هنگام ارتودنتیست قادر است رابطه طرفی وجلو عقب وعمودی دندانها و فكین را ارزیابی كند. همچنین وجود دندانهای پیشین دراین سن می تواند جدا بودن دندانها و فك ، جلو بودن دندانها ، بسته بودن دندانها ،زیاده از حد دیده شدن لثه ها ، مشكلات رویشی ، خطر صد مه به دندانها ،وجود عادات مخرب و... را نشان دهد .

معاینه زود هنگام باعث تشخیص بموقع مشكلات ذکر شده می شود وفرصت زیادتری برای درمان مؤثر تر فراهم می كند .مداخله ماهرانه در الگوی رشد بیمار می تواند باعث هدایت رشدوتكامل شده واز بروزمشكلات شدید تر فکی در اینده جلوگیری كند . زمانی كه مداخله ارتودنسی ضروری نباشد متخصص ارتودنسی می تواند رشد وتكامل را با دقت كنترل نموده ودرمان را در زمان ایده آل شروع كند .

دستگاههای ارتودنسی ثابت

دستگاههای ارتودنسی ثابت دستگاه هایی هستند که در آنها وسایل درمانی بر روی دندان ها یا استخوان ها چسبانده می شوند بطوریکه بیمار بطور عادی قادر به برداشتن آنها نمی باشد.
در تمام درمان های ارتودنسی مثل اصلاح ناهنجاری های فکی ،ناهنجاری های دندانی  و نگهداری نتایج درمان های ارتودنسی امکان استفاده از دستگاه ثابت وجود دارد. درمان های اصلاح رشد(دستگاه های فانکشنال): هرچند درمان های ارتودنسی برای اصلاح  انحراف رشد مثل رشد کم یا زیاد فک عمدتا با دستگاه های متحرک انجام می شود ولیکن در برخی از بیماران به دلایل متعدد ،از جمله عدم همکاری بیمار،از دستگاه های ثابت می توان استفاده نمود.

درمان های ناهنجاری های دندانی: این وسایل رایج ترین وسایل مورد استفاده در درمان های ارتودنسی هستند.رایج ترین سیستم های ارتودنسی ثابت  سیستم های استاندارد،MBT و دیمون(DAMON) هستند.روش های متفاوت با سیستم های متفاوت در طی 100 سال گذشته معرفی شده اند که هریک در دوره ای رواج بیشتری داشته  و منسوخ شده اند.تفاوت کلینیکی قابل توجهی بین این سیستم های درمانی وجود ندارد و عمدتا مهارت عمل کننده،متخصص ارتودنسی، نقش اصلی را در تعیین نتیجه درمان های ارتودنسی دارد.

 
حفظ نتایج درمان های ارتودنسی:بعد از اتمام درمان ارتودنسی به دلیل کشش الیاف لثه ای و همچنین عدم تشکیل استخوان قوی در اطراف  ریشه دندان لازم است دندان ها با پروتکل مشخصی در محل حفظ شده و تحت کنترل باشند.در این مرحله هم امکان استفاده از دستگاههای ثابت و متحرک وجود دارد.

درمانهای ارتودنسی و جراحی

درمان های ارتو سرجری یا درمان های ترکیبی جراحی فک و ارتودنسی به درمان هایی اطلاق می شود که در آن بخشی از مشکلات با ارتودنسی و بخشی با جراحی فک درمان می شوند.این درمان ها در بزرگسالانی که رشدشان به اتمام رسیده است  و دارای مشکلات بزرگی یا کوچکی فک هستندقابل انجام است.اگرمشکلات فکی در دوره رشد توسط درمان های رشدی درمان نشوند بعد از دوران رشد تنها با ترکیب درمان های ارتودنسی و جراحی قابل درمان هستند.این مشکلات معمولا مشکلات شدیدی هستند که بر روی فرم کلی صورت بیمار تاثیر منفی گذاشته اند و بیمار تمایل دارد تا فرم کلی صورت تعییر نماید.درمان ارتودنسی در دو مرحله  قبل و بعد از جراحی فک برای این بیماران انجام می شود.در مرحله اول برای آماده سازی بیمار جهت جراحی فک جراحی فك وسپس در مرحله دوم بعد از جراحی فک برای انجام جزئیات درمانی انجام می شود .ترکیب درمان ارتودنسی و جراحی فک بطور میانگین حدود دو سال طول می کشد.

طرح ریزی درمان با روشهای جدید  باعث كاهش مدت درمان ، کاهش طول دوره بهبودی  وافزایش كارایی درمان می شود.

استفاده از روش های جدید برای دوران بعد از جراحی  ; ثبات ( عدم برگشت ) ، استحكام وپیش بینی پذیری درمان  را فراهم نموده و نیازی به اتصال فک بالا و پایین را در دوره بعد از جراحی حذف می نماید . این پیشرفتها  درتكنولوژی، روش ها وتجهیزات , زمان بهبود جراحی را كاهش داده وبیماران می توانند به سرعت به فعالیت های معمول خود برگردند .

در صورتیكه ارتودنسی بتواند مشكل شما را حل كند نیازی به جراحی فك نمی باشد ولیكن درمان جراحی در بعضی موارد اجتناب ناپذیر است.در صورت تمایل برای آشنایی بیشتر می توانید از کلیپ های ارتودنسی چگونه کار می کند بازدید نمایید.