هرچند متخصص ارتودنسي قادر است وضعيت دندانها وفرم لبخند را در هر سني بهتر كند وليكن در دوره اي از زندگي اين كار راحت تر انجام مي شود ، شروع درمان در اين مرحله بهترين نتيجه را با حداقل زمان وهزينه دربر دارد .
پيشنهاد انجمن ارتودنسي ایران اين است كه اولين ارزيابي ارتودنسي بايد با مشاهده اولين مشكل ارتودنسي صورت گيرد كه اين معاينه نبايد ديرتر از 7 سالگي انجام شود . در اغلب موارد ممكن است شروع درمان ارتودنسي ضروري نباشد اما معاينه دقيق در تعيين بهترين زمان درمان كمك مي نمايد.
معاينه زود هنگام باعث تشخيص بموقع مشكلات شده وفرصت زيادي براي درمان مؤثر تر فراهم مي كند . اگر مشکل دندانی یا فکی در کودک یا نوجوان وجود داشته باشد با وجود رشد ،این مشکل می تواند رشد طبیعی فرد را تحت تاثیر قرار داده و درمان های پیچیده تری را در آینده در پی داشته باشد. متخصص ارتودنسی با مداخله ماهرانه در الگوي رشد بيمار مي تواند باعث هدايت رشدوتكامل در جهت صحیح شده واز بروزمشكلات شديد تر در اين دوره و دوره های بعد جلوگيري كند . زماني كه مداخله ارتودنسي ضروري نباشد متخصص ارتودنسي مي تواند در مورد زمانهای معاینات بعدی راهنمایی کند.
چرا سن 7 سالگي زمان مناسب براي معاينه انتخاب شده است ؟
در سن 7 سالگي ، اولين دندان آسياب بزرگ در محيط دهان ظاهر شده است كه نقش مهمي در جويدن وتثبيت الگوي جفت شدن دندانها دارد .در اين هنگام است که متخصص ارتودنسی قادر است رابطه دندانها و استخوانهای فک و صورت را در جهت های عرضی ،طولی وعمودی ارزيابي كند. همچنين وجود دندانهاي پيشين دراين سن مي تواند جدا بودن دندانها ، جلو بودن دندانها ، کجی دندانها ،زياده از حد ديده شدن لثه ها ، مشكلات رويشي ، خطر صد مه به دندانها ،وجود عادات مخرب و... را نشان دهد .
از مزاياي دیگر معاینه اولیه عبارتند از :
1. با از دست رفتن زودهنگام دندانهای شیری فضای آنها به تدریج از بین می رود .این کاهش فضا باعث می شود که دندان دایمی جایگزین شونده فضای کافی جهت رویش نداشته باشد. بنابراین در محل نامناسب رویش نموده یا قادر به رویش نشده ودرون استخوان فک نهفته باقی می ماند. با معاینه اولیه از بروز این مشکل جلوگیری شده و درصورتی که مشکلی رخ داده باشد رفع آن راحتتر می باشد.
2. در بعضی از کودکان صدمات وارد شده به دندانها یا فکین در طی بازی باعث تغییر دادن فک در هنگام بستن دهان می شود که نتیجه این حالت متمایل کردن فک به یک سمت بوده و در نهایت باعث کج شدن چانه یا کج نشان دادن دهان در هنگام لبخند می شود.تشخیص زودهنگام این مشکلات توسط متخصص ارتودنسی علاوه بر کمک به رفع ناهنجاری از نیازهای درمانی آتی مثل درمان جراحی فک کم می کند.
3- آگاه سازی در خصوص خطر آسيب به دندانهاي جلو آمده یکی دیگر از مزایای معاینه اولیه است. جلو بودن فک و دندانهای فک بالا خطر شکستگی و بیرون افتادن دندانها در هنگام بازی کودکان را به شدت افزایش می دهد. در این موارداقدامات متخصص ارتودنسی از بروز مشکلات شدیدتر جلوگیری می کند.
با انجام معاینه اولیه توسط متخصص ارتودنسی علاوه بر نیازهای فعلی ،نیاز های آتی کودک پیش بینی شده و بدین ترتیب شانس داشتن دندانهای سالم ،صورت ولبخند زيبا افزايش مي یابد.